Wybory prezydenckie 2020 odbywały się w zasadzie w dwóch rozdaniach. Najwięcej zyskali ci, którzy mieli poparcie dużych mediów, mieli bogatych sponsorów i umieli odczytać nastroje społeczne w czasie pandemii koronawirusa.
Zanim ogłoszony został wynik wyborów, na początku roku wszyscy zastanawiali się kiedy (wreszcie) zostanie ogłoszony termin wyborów. Sam moment wyczekiwany przez kandydatów. Wszystko przez przepisy o finansowaniu kampanii wyborczych i prowadzeniu kampanii – zgodnie z przepisami kampanię można prowadzić dopiero po ogłoszeniu terminu wyborów.
Tak więc w pierwszym rozdaniu, jak i w drugim rozdaniu (po nieodbytych wyborach w maju 2020) kandydaci musieli czekać na ogłoszenie przez Marszałek Sejmu terminu wyborów.
O co walczyli kandydaci
Drugie podejście do wyborów przekształciło się z zabawy „Jeden z dziesięciu” w „Jeden z jedenastu”. Robert Biedroń, Andrzej Duda, Krzysztof Bosak, Rafał Trzaskowski, Szymon Hołownia, Marek Jakubiak, Władysław Kosiniak-Kamysz, Mirosław Piotrowski, Paweł Tanajno, Waldemar Witkowski i Stanisław Żółtek. Tym dodatkowym, którzy dołączyli do rozgrywki był Waldemar Witkowski i Rafał Trzaskowski, który podmienił Małgorzatę Kidawę-Błońską.
Andrzej Duda walczył o reelekcję. Walczył o miejsce i ugruntowanie pozycji dla drużyny Prawa i Sprawiedliwości, która udzieliła mu poparcia i wystawiła go jako swojego kandydata.
Inaczej było z Krzysztofem Bosakiem, który już na samym starcie miał dużo do nadrobienia do pierwszego w sondażach Andrzeja Dudy.
Każdy kandydat miał nadzieję, że uzyska poparcie w każdej grupie społecznej, ale przeglądając choćby tylko spoty można przekonać się, że nie mogły one dotrzeć do wszystkich. Przedsiębiorcy, rolnicy, rodzice, konserwatyści, liberałowie, zwolennicy, przeciwnicy – grup było znacznie więcej.
Rafał Trzaskowski już na samym początku kampanii zaatakował media publiczne i zaczął punktować prezydenta Dudę. W spocie, w którym sparodiowany został Duda celnie zaznaczone zostały sztab Trzaskowskiego zapewne miał nadzieję, że prześmiewczy filmik zyska spory zasięg zwłaszcza po podgrzaniu przez wspierające kandydata PO media i sympatyzujących z nim dziennikarzy.
Osiem godzin po opublikowaniu spotu przez sztab Rafała Trzaskowskiego sztab Andrzeja Dudy publikuje odpowiedź. I tu trzeba powiedzieć, że szybkość, spryt i umiejętność dobrania słów, obrazów i narracji lektora budzi szacunek dla osób (osoby), która zatwierdziła ten materiał.
Co sztab Dudy zyskał dzięki temu materiałowi? Na pewno pewność i siłę, którą mogły pokazywać media wspierającej prezydenta RP jako kandydata, który nie daje się wciągnąć w narrację kandydata PO – sztabowcy chcieli ośmieszyć prezydenta Dudę, a okazało się że szybko i śmiesznie zaczęło nie robić wokół Trzaskowskiego…
Oczywiście sam spot Trzaskowskiego to ekstra reżyserka z zawołaniem warszawki – „zachęcam, zachęcam”, ale odpowiedź zatytułowana „Co Warszawiacy myślą o <sukcesach> Rafała Trzaskowskiego”, pytanie o zatrudnianie przez sztab PO do spotów aktorów, i mini sonda uliczna, gdzie ludzie nie umieją wskazać sukcesów Trzaskowskiego dobija sam niedawny lider Platformy Grzegorz Schetyna chowający głowę i szukający odpowiedzi… I można się gniewać o to, że punkty z tej kryzysowej sytuacji (która kryzys miała ściągnąć na Dudę), została bardzo umiejętnie wykorzystana przez sztabowców Dudy, którzy szybko wypunktowali prezydenta Warszawy kandydata PO.
Robert Biedroń w drugiej rozgrywce jakby opadł z sił a jego sztab wyborczy nie miał albo sił, albo nie było pomysłów albo nie było pieniędzy, by produkować skondensowane przekazy. Mniej więcej w połowie czerwca pojawił się jednak film (piosenka), który był chyba lekko wzorowany na kampanijnej piosence Aleksandra Kwaśniewskiego z lat dziewięćdziesiątych.
Pod koniec kampanii, już w dogrywce w drugiej turze w sieci pojawił się kolejny ciekawy materiał wypuszczony przez sztab kandydata Dudy. W grze komputerowej przeciwnicy Trzaskowskiego pokazywali czego Polacy mogą się spodziewać po Prezydencie RP Rafale Trzaskowskim, gdyby ten wygrał wybory.
Wzorce tego typu komunikacji często można zobaczyć w komunikacji kampanii wyborczych w Stanach Zjednoczonych, i choć oburzał on zwłaszcza popierających Dudę (albo cichych zwolenników Trzaskowskiego – tzw. wyborcy AntyDudy), ale trzeba tu podkreślić, że komunikacyjnie ten materiał miał bardzo konkretny przekaz i bardzo dobrze dobraną grupę odbiorców.
Przekonani wcale nie zostali bardziej przekonani, przeciwnicy i tak nie zmienili zdania – ten spot kierowany był do tych, którzy nie wiedzieli na kogo głosować! A jak wskazywały różne sondaże, tych niezdecydowanych było nawet kilka procent.
Kobiety w kampanii wyborczej
Kampania prezydencka Vol. 2 (ponowne pomajowe wybory), niby już bezpieczniejsze pod względem Covid pokazały, że w polskiej polityce kobiety (partnerki kandydatów) nie mają swojego miejsca. Albo sztaby nie umiały, albo się bały albo nie wiedziały jak zagrać tym elementem – tak ważnym w życiu społecznym. Mówię o elemencie, bo partnerstwo kobiety, która często jest najbliżej kandydata powinno być wreszcie wykorzystane z pełną mocą.
I choć Władysław Kosiniak-Kamysz oraz Rafał Trzaskowski pokazali swoje małżonki na trasie kampanijnej, to trzeba powiedzieć, że nadal obie panie występowały raczej jak ozdoby obok swoich partnerów. Owszem, udzieliły kilku wywiadów, pokazały się na konwencjach wyborczych, a Małgorzata Trzaskowska próbowała nawet zdobyć trochę punktów dla swojego męża. Ale wszystko to za późno, na kolanie pisane i jakby nikt wcześniej nie pomyślał o tym, że kobiety mogą dać mocne akcenty w kampanii, nie tylko wizerunkowe…
W tym miejscu trzeba też powiedzieć o małżonce Szymona Hołowni, Urszuli Brzezińskiej-Hołowni, która mogła rzeczywiście wesprzeć swojego męża, ale też była jakby schowana. I choć pojawiła się kilka razy oficjalnie, stała u boku kandydata na wystąpieniach, udzieliła kilku wywiadów to trzeba powiedzieć, że w tej kampanii nie zostały wykorzystane wszystkie atuty ko-biety-pilota, która mogła mocno namieszać i zdobyć masę głosów dla swojego męża kandydata.
Niestety w naszym kraju nadal pokutuje przekonanie, że kandydaci kandydują i to głównie ich rola prowadzić kampanię. A można by tak już na etapie planowania startu kandydatów zaangażować partnerki w przygotowania do startu, nauczyć je przemawiania, prowadzenia spotkań, zdobywania głosów (niestety w większości kampanii samorządowych jest tak samo…).
Czekamy zatem na kolejne mocne akcenty i zaangażowane w walkę o prezydenturę małżonki (albo małżonków jeśli znów pojawi się kandydatka), by już od pierwszego dnia sztaby kandydatów wiedziały jak to zrobić – wystarczy obserwować zachód, a w razie braku pomysłów skopiować to co robią choćby Amerykanie.
Z pewnością duży plus dla sztaby Trzaskowskiego, który wciągnął żonę Prezydenta Warszawy, ale niestety wszystko za późno. Było za mało czasu. Jak się okazało, zostawienie sobie w rezerwie na drugą turę wsparcia w postaci żony kandydata może nie wystarczyć – pokazał to wynik, jaki uzyskał Trzaskowski.
Być może jest tak, że nie chcieli małżonek „angażować” w kampanię sami kandydaci, a może było tak, że to panie nie chciały, nie widziały sensu, albo nie czuły się dobrze w roli rozgrywających wspierających. Jak pokazał wynik Andrzeja Dudy, zaangażowanie żony w kampanię może być nadal symboliczne, a i tak można wygrać wybory.
Jacek Babiel
